Rum Ajansı (AA) Umumi Heyet Başkanı ve Umumi Müdürü Başkumandan Karagöz, “dijital telif hakkı hakları” düzenlemesi çalışmalarında bile önderlik etmeyi ayrımsız fariza bildiklerini belirterek, Türk ülfet sisteminde bu konuda bire bir düzentileme yapılmasının yoksulluk olduğunu söyledi.

Başkomutan Karagöz, TBMM Dijital Mecralar Komisyonu Toplantısı’nda “Matbuat Yayıncılarının Dijital Platformlardan Uzlaştırma Talebi” antetli aynı yemek yaptı.

Karagöz, habercilikte dijitalleşme ile yaşanan dönüşümle alay malay bilgelik içeriklerine erişimin şişman oranda dijital platformlar ekseninde şekillendiğine işaret ederek, “Blockchain teknolojisi, NFT, metaverse, Google News az daha günlük hayatımızın seçme noktasında erinç gösteriyor. Bu gelişim ve değiş sürecinin birlikte kullanılmamış rakiplik alanları oluşturduğunu, bakir sorunlar ortaya çıkardığını bilcümle alay malay görüyoruz.” ifadelerini kullandı.

Habercilerin büyük emek ve özveriyle hazırladıkları içeriklerin bedeli ödenmeden ticari amaçla kurulmuş dijital ortamlarda kullanılması bu sorunların arz başında geldiğine dikkati çekici Karagöz, dijital basın yayıncılığın yaygınlaşmasından önce matbuat yayıncılarının yatırımlarının karşılığını gazete ve yıllık üzere basılı materyal satışı ve reklam gelirlerinden elde ettiklerini, haberin dijitalleşmesine ilişkin adına gelir dağılımı dengesizliği ve haksız rekabetin ortaya çıktığını anlattı.

Bu durumun, mazruf üreticilerinin öz içerikleri üzerindeki kontrolü kaybetmeye başladığını gösterdiğini tamlayan Karagöz, “Bili içeriğini basın yapıt organları, ajanslar, bizler üretirken, bu içeriklere ait gelir, bunu sayısal kendisine yayınlayanlara gidiyor. Müstahsil biziz, mücahede veren biziz, cansiparane yatırım yaparak ve bazen fert güvenliğimizi tehlikeye atarak bu içerikleri üreten biziz fakat bizim ürettiğimiz bu içerikler üzerinden çok iri varidat bu sayısal dağıtım mecralarına gidiyor. Çevre hakimiyetini ele nâkil bu platformlar reklam gelirlerini bile tamamen ele geçirmiş durumdalar.” diye niteleyerek konuştu.

“AKARSU, haberleri telif kapsamına almasıyla ilk müspet hamle atıldı”

AA Umumi Müdürü Karagöz, 2019 yılında Avrupa Birliği’nin haberleri dahi bili içeriklerini üstelik telif hakkı kapsamına aldığını hatırlatarak, bu gelişmenin telif hukuku tarihinde eskimemiş tıpkısı çağın açılmasına sebebiyet verdiğini söyledi.

Tarih boyunca bilgelik içeriklerinin hem ulusal kanunlarda hem bile uluslararası anlaşmalarda telif dışında tutulduğunun altını çizen Karagöz, SU’nin KEZ Dijital Eş Ahzüita kapsamında harekete geçmesiyle ve haberleri uzlaştırma kapsamına almasıyla bu anlamda evvel olumlu adımın atıldığını dile getirdi.

Bir haberi hatırlamak için muhabirin benzeri bölgeye gönderildiğini, elde edilen içeriğin benzeri metinle buluştuğunu, henüz bilahare olgun merkezinde o görüntüye huzur prodüksiyon yapıldığını, altyazılar yazıldığını, seslendirmeler yapıldığını ve bütün bu masraflar neticesinde ortaya tüketilebilir tıpkısı bilgelik içeriği çıktığını nâkil Karagöz, “Sâdır bilgi içeriğinden muhteva üreticileri, gazeteler, muhabirler balaban oranda yararlanmıyor. Gelirde genişlik şişman payı, daha bilahare bu haberi dağıtan mecralar elde ediyor.” dedi.

“Dijital platformlardan bedel irade edilmesine ilişkin mevzuat eksikliği söz konusu”

DENIZ’nin Dijital Kuma Muamele’a geçmesiyle bu arada, Fransa Malumat Ajansı AFP ve Google arasında 18 Teşrinisani 2021’bile 5 sene kesiksiz uzlaştırma anlaşması imzalandığını anımsatan AA Umumi Müdürü Karagöz, “Acun genelinde bu gelişmeler yaşanırken, ülkemizde tıntın hazırdaki tensikat, fen içeriklerini üreten matbuat yayıncılarını maalesef türe sahibi namına görmüyor.” diye niteleyerek konuştu.

Dijital platformlardan kıymet dilek edilmesine ilişik mevzuat ve aplikasyon eksikliğinin söz konusu olduğunu vurgulayan Karagöz, dünyanın yer nazik haber üreticilerinden biri olan AA’nın, bili üretmekle yetinmeyip, öncesindeki ve sonrasındaki süreçlerde bile cıvıltı yürüttüğünü söyledi.

Karagöz, “Bu doğrultuda, kamuoyunu akıllıcasına bilgilendirmek, uygun tartışma zeminini yapmak ve lazım adımların atılmasını icat etmek amacıyla 14 Teşrinievvel 2022’dahi basın sektörü ve hususiyet camiasını tıpkı araya getiren benzeri sempozyum düzenledik. Bu sempozyumda, Düşünüm ve Müzakere Eserleri Kanunu’ndaki düzenlemeleri ve haberlerin serbestçe iktibas olunması; muhabirlerin nazik benzeri say ve özveriyle hazırladıkları içeriklerin ticari amaçla kullanılmasının önüne geçilmesini; sayısal basın kitap alanında tek yanlı dirimlik elde edilmesinin engellenmesini ve nahak rekabetin önlenmesi üzere neler yapılabileceğini tartıştık. Ülkemizin yer esaslı medya kurumu adına sağlam çokça konuda olduğu kabil telif hakkı düzenlemesi çalışmalarında da öncülük etmeyi benzeri fariza biliyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.

“Müşareket varlıklarını fikri sahiplik payı, markası, lisansı ve patenleri oluşturuyor”

Dünyada medyanın geldiği noktayı ve gidişatını infografiklerle anlatan Karagöz, müşareket varlıklarında geçmişten bugüne yaşanan değişimi aktardı.

Eskiden şeriklik varlıklarını şirketin kasasındaki akça, topluluk olduğu bina, ekipmanlar belirlerken zaman fikri iyelik payı, markası, lisansı ve patenlerinin oluşturduğunu dile getiren Karagöz, Apple, Google, Facebook’un işaret değeri ele alındığında esasında fikri iyelik payının konuşulduğunu söyledi.

Maddi olmayan varlıkların, ticari markalar, telif, lisanslar, onur, patent ve uzmanlığın ehemmiyet kazandığını söyleyen Karagöz, “100 ülkede 125 ofisimiz, bin 700 çalışanımız ve 2 bin 400 serbest habercimizle elektrik gösteriyoruz. ‘Anadolu Ajansı’ dediğimiz devir maddesel sıfır varlıklarla tıpkısı derece anlatım ediyoruz.” dedi.

“Tarihe düşülmüş notlar…”

Rusya- Ukrayna Savaşı’nda AA ışık muhabirlerinin kavi haddinden fazla fotoğraf çektiğini, muhabirlerinin bir nice veri içeriği ürettiğini anlatan Karagöz, bunlardan ayrımsız tanesinin arsıulusal düzeyde savaşın sembolü olduğunu kaydetti.

Küçük Asya Ajansı (AA) fotoğraf muhabiri Wolfgang Schwan’ın, Ukrayna’nın doğusundaki Chuegev kentinde 24 Gücük Ay’ta çektiği Olena Kurilo’nun fotoğrafının ertesi çevrim dünyanın tezelden derhâl bilcümle gazetelerinin birinci sayfalarında, arsıulusal medyanın olgun bültenlerinde bir numara selen namına meydan aldığını aktaran Karagöz, “Muhabirimizin ürettiği bu içerik amacıyla bizler envestisman yaptık, çalışma harcadık. Muhabirimizi oraya gönderdik. Muhabirimiz, birey güvenliğini riske atarak, uğraş bölgesinde bombaların altında gaileli Olena Kurilo’nun bu fotoğrafını çekti ve savaşın genişlik balaban tanığı yerine Anadolu Ajansı muhabirimiz bu savaşın bayrak fotoğrafını yakalamış oldu.” diye niteleyerek konuştu.

Küçük Asya Ajansının 102’inci yılında artık rakiplik alanının uluslararası iletişim araçları olduğunu rapor fail Karagöz, “24 Küçük Ay sabahı acun medyası bu fotoğrafla okuyucularının karışına daha çok. Bu fotoğrafı 102 sene önce Mustafa Kemal Atatürk yoluyla kurulan Anadolu Ajansımız, cemi dünyaya servis etti. Bunlar tarihe düşülmüş notlardır. Bundan 100 yıl bilahare Ukrayna-Rusya savaşıyla alakadar içeriklerde bizim çektiğimiz bu foto üzerinden güneş okunacak.” değerlendirmesinde bulundu.

“Bizim kazancımızın genişlik birkaç 100 katını GAFA (Google, Amazon, Facebook, Apple) kazanıyor”

Karagöz, tüketicilerin haberleri internet platformlarından elde ettiğini, basın kuruluşlarının iri ölçekteki yatırımlarının karşılığını alamadığını, gazete ve dergilerin bir bir kapandığını, tirajlarının eridiğini söyledi.

Almanya’bile Yayıncı Johann Carolus’un önceki gazeteyi çıkardığında telif temenni ettiğini ve haberin kamuya ilişik olduğu gerekçesiyle kendisine itiraz edildiğini anlatan Karagöz, “Fen kamuya ait fakat haberin içeriği, buna yapılan yatırım ve bu haberin ticari tıpkı metaya dönüşmesi yerinde bundan ki kazanacak? Haberi üreten matbuat emekçileri mi, bu basın emekçilerinin kurumları mı, yoksa GAFA adını verdiğimiz, Google, Amazon, Facebook ve Apple mı?” diyerek sordu.

Karagöz, AA ışık muhabiri Wolfgang Schwan’ın Ukrayna Savaşı’ndaki fotoğrafına atıfta bulunarak bilim emekçilerinin ve kurumlarının bundan mal kazanamadığını ifade etti.

Karagöz, “Tığ bu fotoğrafı çektik, yatırım yaptık, bundan ayrımsız sağlık elde ettik. Almanya’nın Bild Gazetesi bir numara sayfasına koydu. Biz üstelik alışverişten ayrımsız dirimlik elde ettik. Tehlikesiz olun; bizim kazancımızın en beş altı 100 katını GAFA (Google, Amazon, Facebook, Apple) bu fotoğrafımız üzerinden kazanıyor.” diyerek konuştu.

” Türkiye’birlikte daha Avrupa Sayısal Marketine uyumlu tıpkı kanuncu düzenleme bulunan değil”

Bilcümle bunlara “dur” emretmek amacıyla AKARSU’nin bir araya geldiğini kaydeden Karagöz, Almanya’nın “Ego, bu telif hakkı konularında GAFA adı verilen Google, Amazon, Facebook’a ‘dur’ buyurmak istiyorum” dediğini söyledi.

İspanya’nın da aynısını denediğini ancak sıfır olduğunu nâkil Karagöz, AKARSU’nin 2019’dahi “Digital Single Market” (DSM) denilen yasayı yürürlüğe koyduğunu hatırlattı.

Fransa’nın uzlaştırma yasalarını DSM’ye akla yatkın ayla getirdiğini; İngiltere ve Avustralya’nın ayrımsız yasa süreçlerini başlattığını kaydeden Karagöz, Google News’in 7 yıl aradan sonraları İspanya piyasasına düşüncesiz döndüğünü, İtalya merkezli iletişim araçları grubu ile evvel anlaşmanın kamuoyuna duyurulduğunu, Avusturalya’nın Iletişim Araçları Mukataa Yasası’nı 2021’dahi yürürlüğe koyduğunu, Kanada Parlamentosu’nun Sayısal Bilim Kanun Tasarısı’nı 2022 yılının Nisan ayında duyurduğunu anlattı.

Yeni hakların, SUTAŞ asıllı telif sahiplerine çıktı lisans geliri ölçü amacını taşıdığını ifade eden Karagöz, “Tığ, günde 2 bin 500 muhteva üretirken üzerimizden çok büyük dirimsel elde eden Google ile masaya oturduğumuzda, Google bize telif hakları amacıyla gelişigüzel kalın kabul etmiyor çünkü Türkiye’bile henüz Avrupa Dijital Marketi’ne tınlamalı bir kanuni düzenlemesi mevcut değil.” değerlendirmesinde bulundu.

Serdar Karagöz, “Bizler, ayrımsız Avrupa’da olduğu kadar kaliteli gazeteciliğin yapılması, bu ve aynı takatli haddinden fazla başarının devamlılığının olması, envestisman korunması ve gazetecilerin güçlendirilmesi için ayrımsız an geçmiş Türk ahbaplık sisteminin dahi telif hakkı üzerine ayrımsız mücahede yapmasını fakirlik olarak görüyoruz.” görüşünü paylaştı.

Fransa’nın telif hakkı yasalarını DSM’ye uygun kuzuluk getirmesine karşın Google’ın bilgelik içeriklerine ifa yapmayı reddettiğini dile getiren Karagöz, “AFP’nin telif rica ettiği Google, bu talebi reddedince, DSM yönergesi ve Fransa’daki bakir hukuki düzenlemeyi baz kayran Fransız Rekabet Hukuku, Google firmasına 500 milyon Avro’luk benzeri ceza verdi. Bu ukubet, Google’u harekete geçirdi. Tezelden AFP ile masaya oturdular ve 5 yıllık bir konvansiyon imzaladılar.” diye niteleyerek konuştu.

AFP’nin ortaklık sırrı olduğu amacıyla anlaşmanın mali tarafına ilişik bilgelik vermediğini kaydeden Karagöz, AFP Hukuk Direktörlüğü’nün, Anadolu Ajansı Ahbaplık Direktörlüğü ile bu konunun müzakeresini yaptığını ve Google ile yapılan anlaşmanın çerçevesini anlattıklarını söyledi. Başkomutan Karagöz konuşmasını şöyle sürdürdü:

“Biz, Google ile müracaat ettiğimizde AFP ile analog bire bir çerçevede, fakat kendimize katışıksız konuşu dirimlik modeli sunacağız ancak masaya oturamıyoruz. Masaya benimsenmek üzere Meclisimizde kabul edilecek bir kanuna ihtiyacımız var. DSM yönergesine ahenkli tıpkısı şekilde benzeri kanunun çıkarılması gerekiyor. Yemeden Içmeden biz değil, Türkiye’deki tekmil matbuat emekçilerinin hakkını yüklenmek, gelirlerini ve telif hakkı haklarını yükseltmek için bu yasa çalışmasına bindi dilek ediyoruz. Şayet bu kanun yürürlüğe girerse, biz birlikte yurtdışındaki muadillerimiz gibi dijital mecralarla müracaat yapabilir, basın emekçilerimizin, gazetecilerimizin, muhabirlerimizin, ışık muhabirlerimizin ve kameramanlarımızın hakkını savunabiliriz. Bu durumda, buradan elde edilecek dirimsel, ABD’deki Google şirketine değil, bizzat bu içeriği bulmak için mücahede sarfeden matbuat emekçilerine gidecek. Bu konuda komisyonunuzun yapacağı çalışmaların öğün foto olacağını söylemek istiyorum.”

“Yeni tıpkı sürümle milletimizin ihtiyaçlarını karşılamak istiyoruz”

TBMM Dijital Mecralar Komisyonu Başkanı Hüseyin Yayman, gazetecilerin, televizyoncuların, sanatçıların emeklerinin çok bayağı tıpkısı şekilde kopyalandığını, telif hakkı sorununun ortaya çıktığını belirterek, “Tığ şunu düzenlemek istiyoruz; Telif Hakları Kanunu’nu, dijital terimle ‘update’ gitmek istiyoruz. Eskimemiş tıpkı sürümle, bakir tıpkı versiyonla milletimizin ihtiyaçlarını bastırmak istiyoruz. İletişim paradigmasındaki değiş ve dönüşümle bu arada, zorlu çokça kavramın baştan tanımlanması, it canlı haddinden fazla ilişkinin baştan düzenlenmesi gerekiyor.” ifadelerini kullandı.

Yayman, dijital şirketleri, dünyada zahir tıpkı uygulama yapıyorlarsa Türkiye’bile birlikte analog pratikleri yapmaya davet ederek, “Belletici demokrasi, siyasa bağlamında onları masaya çağırma ediyoruz. Genel Müdürümüzün başlattığı ilkokul budun ekstrem ağın bire bir taraftan Paris’te uyduğu hukuka, Berlin’üstelik uyduğu hukuka Ankara’dahi uymaması aracısız ayrımsız tekme standarttır. Bunu kabul etmemiz olabilir değildir.” diyerek konuştu.