2021 yılının önceki yarısında 13,3 bilyon dolar olan akan zahir 2022’nin aynı döneminde 32,4 bilyon dolarla tarihteki bildirme faziletli ikinci seviyeye ulaşırken, kaynağı belirsiz dünyalık girişindeki rekor dikkat çekti. Biçim Bankası’nın (TCMB) bugün açıkladığı verilere bakarak, kaynağı belirsiz para antre ve çıkışlarını gösteren ‘net hata ve muallel’ kaleminde haziranda 4 milyar dolarlık faziletkâr giriş kaydedildi.
Emre Sarban’nin Sözcü’deki haberine bakarak, böylece 2022’nin önceki şeş ayındaki kaynağı belgisiz dünyalık girişleri toplamda 17,5 bilyon dolara ulaştı. Bu cirim, 6 maaş bazda rekor kendisine kayıtlara geçti. Geçen senenin geçmiş altı ayında kaynağı belgisiz girişler 6,8 milyar dolar olmuştu. Almanak bazda kemiksiz hata yarım kaleminde giriş rekoru, 22,7 milyar dolarla 2018 yılında görülmüştü. 2017’da ise 8,8 milyar dolarla sunu faziletkâr huruç kaydedilmişti.
NASIL HESAPLANIYOR?
TCMB metinlerinde ‘net hata nakıs’ kalemi için “Verilerin ayrı ayrı kaynaklardan elde edilmesi, valüasyon, ölçme ve anahtar zamanı farklılıkları yaratmakta; serencam bakımından oluşan farklar Açık Vebal ve Muallel (NHN) kalemine ‘kalıntı’ şeklinde yansımaktadır. Bu türlü, para hesabından, akan işler hesabı ve resülmal hesabının çıkarılmasıyla elde edilmektedir” ifadeleri yer alıyor.
Ödemeler dengesi istatistikleri ve dolayısıyla kemiksiz günah ve nakıs kalemi üstelik, hem geçici nitelikteki verilerin antlaşma zarfında kesinleşmesi hem da kullanılmamış bir kaynaktan malumat derlenmeye başlanması zımnında geriye dönük adına güncelleniyor. İthalat ve ihracattaki gümrük ve vezneci kayıtlarındaki farklılıkların birlikte turizm sağlık ve giderlerinin izlenebilmesi için yürütülen soruşturma çalışmaları sonucunda hesaplanan dirimsel veya masraf, bankaların döviz varlıklarına artma veya azalış yerine yansımamışsa, aradaki ayırt ‘kesin günah sakat’ kalemine yansıtılıyor.
Yastık altında saklanan servet ve değerli metallerin sisteme methal ve çıkışları üstelik kaynağı belgisiz giriş ve çıkışlar namına kayda geçiyor. Sermaye girişlerinin zayıfladığı, TL’bile derece kayıplarının yaşandığı, alacak ve dirlik barışı olduğu dönemlerde yerleşiklerin yurtdışı mevduat kaynaklı sermaye hareketlerinin artması bile net yazık ve yarım kaleminde rakamları artırıyor. Türkiye’de beledi kişilerin yurtdışı tevdiat verilerinin kapsanmasındaki nekais ve Türk sahipli ecnebi bayraklı gemiler ve navlun verileri dahi kesin vebal ve kalık kaleminde faal oluyor.
TCMB rezervlerinde artım
Döviz mevduatları 4,16 milyar dolar arttı
Akan dara 3.45 bilyon dolar çıplak verdi
