Cumhurbaşkanlığının kararıyla 2021’birlikte büyük bölümü “Değişmez Korunacak Alıngan Düzlük” zar edilen Kızılırmak Deltası Sulak Düz ve Kuş Cenneti’nin UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alması için icraat sürüyor.
Samsun Valiliği, İstanbul’birlikte ulusal medyada müteharrik 15 basın mensubunu davet ederek, kentin tarihi ve turistik yerlerini öncelemek üzere yolculuk düzenledi.
Bu kapsamda, ilk dönme Ladik ilçesindeki ahşap mimarisi açısından Osmanlı dönemi özelliklerini yansıtan Ambarköy Boş Gelgel Müzesi, Belediye Reisi Nurhan Yararlı Özel, Şahinkaya Kanyonu ise Vezirköprü Belediye Reisi İbrahim Ilişkin Edis eşliğinde basın mensuplarına tanıtıldı.
Gezinin bire bir eksantrik durağı olan Kızılırmak Deltası Sulak Düz ve Kuş Cenneti, Türkiye’nin yer ferah korunmuş alanlarından biri olmasıyla dikkati çekiyor.
Kızılırmak Nehri yoluyla taşınan alüvyonlar sebebiyle oluşan ve üzerinde 7 göl barındıran deltada, kış aylarında yağmur oranlarının artmasıyla göller bir tıpkısı görüntü oluşturuyor.
Deniz ile göller arasındaki kum tepecikleri, sazlıkları, gölleri ve doğasıyla seyyar çekmeye devam eden deltada, katıksız ortamlarında özgürce dolaşan mandalar ve yılkı atlarını da soldurmak olanaklı.
Bugüne kadar 362 kuş türü, 554 nebat, 35 balık, 42 memeli, 260 omurgasız, 13 sürüngen ve 12 yüzergezer türü amacıyla hayat alanı sağlayıcı deltada, rastgele yıl 6-7 milyondan fazla kuş, dünyanın bildirme kırıcı kafile yollarından Afro- Avrasya Palearktik yolu boyunca güney ve kuzeye göçmeden geçmiş burada konaklıyor.
Delta, beden açıkça vesait ve bisikletlerle gezilebiliyor. Düz, kameralar ve rutin denetimlerle kontrol altında tutuluyor.
Kuş halkalama çalışmaları yapılıyor
Gönüllü darülfünun öğrencilerinin bile görev aldığı alanda, birçok noktaya kurulan fantom ağlar, bölgeye ilk kez uğrayan kuşların halkalanması ve gelişimini strateji için kullanılıyor.
Halkalama noktasında bir araya mevrut gönüllüler, kuşun cinsi, ağırlığı, angıç uzunluğu, tüy rengi, cinsiyeti ve dudak yapısı gibi özellikleri belirleyip bir deftere merhale ediyor. Henüz sonradan ayağına takılan halka numarası kayıt edilen kuş, kafile serüvenine aylamak amacıyla natürel hayat alanına salınıyor.
Ağlara takılan kuş daha ilk halkalanmışsa, önce kaydı bulunup kuşun vücudundaki değişimler basamak alınarak erkin bırakılıyor.
Kızılırmak Deltası Sulak Kayran ve Kuş Cenneti Sorumlusu Kırat Yılmayan, alanın 560 bin dönümlük Bafra, 19 Mayıs ve Alaçam ilçelerinin birleşimiyle meydana geldiğini söyledi.
Türkiye’dahi tanıdık kuş türü sayısının 494, alanda görülenlerin sayısının 362 olduğunu anlatan Yılmayan, bunlardan 160 türün deltada üreyenler olduğunu bildirdi.
Yılmayan, “Genelde kuşların ağır sıklet olduğu zamanlar ara, eş ve şubat ayları. Kuzeyde göllerin donmasıyla kuzeyden güneye bir göç başlıyor. Hayvan Karadeniz blokunu geçtikten bilahare beslenme alanı olarak evvel burayı görüyor. Korunaklı benzeri bölge, nevale yönünden varlıklı, hayat alanı ona uygun olduğu üzere burada konaklıyor. Amma yaz şita burada 160 türü görebiliyorsunuz.” diyerek konuştu.
Alanın 2016 yılında UNESCO Acun Mirası ihtiyat listesine girdiğini, 2018’dahi ise daimi listeye koparmak üzere müracaat yapıldığını tamlayan Yılmayan, “Burada hayvanların özgürce yaşadıkları çokça büyük ayrımsız düz var. Alanda 7 şişman gölümüz var, şita aylarında irili ufaklı bu suret 20’ye büyüklüğünde ulaşıyor. Haddinden Fazla büyük tıpkısı düz olduğu üzere burada zat başlarına haricen hizmetçi yapılmadan özgürce yaşayabiliyor. Alelumum üreme dönemlerinde birlikte esasen iç kısımlarda kuş yoğunluğunu mevrut ziyaretçilerimiz görebiliyor.” ifadelerini kullandı.
“Burası Samsun’un akciğerleri”
Yaralı mevcut hayvanlara, Melez Hayvanları İlk Müzaheret Ünitesinde veteriner hekim kontrolünde müdahale edildiğini bildiren Yılmaz, ancak genelde katıksız yaşam alanı olduğu üzere yaralıların rızık zincirine dahil olduğunu kaydetti. Yılmaz, “Bölge elden kanatlılara değil, ham yılkı atlarına, sığırlara, mandalara, karışık tavşanlarına, su samurlarına, titiz, tilki, aşılanmamış domuzu, yılan, kertenkele, kaplumbağa kalkmak üzere birçok canlıya familya sahipliği yapıyor.” dedi.
Yılmayan, korunması ve türlerin hayvanat bahçesi kabilinden değil katıksız ortamlarında görülmesinin bölgenin arz kocaman özelliği olduğunu anlatarak, alanı “Samsun’un akciğerleri” diye tanımladı.
“Banko UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girecek”
Samsun Valisi Zülkif Dağlı ise Kızılırmak Kuş Cenneti’nin gerçeklik aynı doğa şaheseri olduğunu söyledi.
Bölgenin UNESCO Acun Mirası Listesi üzere namzet olduğunu anımsatan Dağlı, şöyle konuştu:
“Onunla ilişik süreci Dışişleri Bakanlığı ile yürütüyoruz. Burası bunu olağandan türe fail bir mekan. Burada 250’nin üzerinde yılkı atı, manda varlığımız var. Türkiye’nin yeryüzü aşkın camız varlığı Samsun’dadır. Flora direy açısından varlıklı. Mecmu bitkileri, hayvanlarıyla tüm tıpkı şaheser. Ilk inanmamız gerekiyor. Önceki sahne kendisine başlar. Peşi Sıra az buçuk daha gelişir, sonraları konkre adımlar atılır ve sonuca ulaşılır. Buranın banko UNESCO Acun Mirası Listesi’ne gireceğine inanıyoruz.”
Ilbay Dağlı, alanda it canlı çokça taban olduğuna meni ederek, şunları kaydetti:
“Bu kurallara riayetkâr olmak aracılığıyla burayı parçalanmamış insanlığa açmak amacıyla uğraşıyoruz. Burası esasta gizli benzeri behişt. Maatteessüf çokça aşkın bilinmiyor. Yeryüzü aşkın tanıtımda bire bir artımız olacak. Acun burayı bilecek. Bu tür alanları gelip bağışlamak isteyenler, kuş gözlemcileri, karavanla gelip buralarda beklemek isteyenler var. Burada normal bina malzemeleriyle yapım beğenmek doğrusu mümkün değil. Dünyada bunun üzere İspanya’dahi, Polonya’dahi buna benzer yerler var amma bunlar tamamen turizme dönüştürülmüş. Biz birlikte burayı turizme ve halkın hizmetine açmak istiyoruz.”
