Dünyaca adlı turizm kenti Muğla’nın Marmaris ilçesinde geçtiğimiz hafta yaşanan ve 5 Iraklı turistin ölümü ile sonuçlanan ilçe sonrası gözler cip safarilere çevrildi. Turistik ilçenin kırsal mahalleleri, eşsiz manzaralarını ve örenlik yerlerini belirtmek için yapılan cip safari turları mütenavip cümbüş ve sportif ruh kendisine geçiyor. Cip şoförleri, acente sahibi ve TÜRSAB BTK üyesi Şenay Tokmak turlar ve yaşanan kaza ile ilişik konuştular.

20 yıldır cip turu şoförlüğü özne, Marmaris’in yerlisi Mustafa Ebleh turlar ile ilgilendiren yaptığı açıklamada, “Trafiğe makul olmayan, otomobillerin geçiş yolu olmayan yerlerde animasyon yapıyoruz. Ufak ayrımsız enstrüman açıyoruz. Ufak aynı akarsu savaşı yapıyoruz. Ondan sonraları yeniden trafikten trafiğe geçiş yapıyoruz, orada herkesi oturtup, emniyet kemerlerini taktırıyoruz ve kurallara uygun ayrımsız şekilde sürecimize bitmeme ediyoruz” dedi.

“Inanma kemerini takmayan yolcuyu defalarca uyarıyoruz, esasen çıkarırsa aracı sağa çekip bekliyoruz”

Cip şoförü Mustafa Koyun Bakışlı öz aracında tura çıkanların güvenlik kemeri hassasiyetini anlatım ederek, “Benim aracımda bile ayağa kalkıyorlar, yolda giderken ego hızlı hızlı akıllıca benzeri yerde sağa çekiyorum itimat kemeri taktırıp, cereyan ediyoruz. Ayağa kalkarlarsa ara bulucu yürütmüyorum, benzeri birçok kat hakeza başıma geldi. Rehbere beni şikayetler ettiler, bu bacanak bize bu şekilde davranıyor diyerek amma rehberleri bile bunları uyardı ve ‘şoförün yaptığı doğrudur. Siz ayağa kalkmamalısınız’ dedi. Bunu genelde Avrupalılar değil, kusur dilerim Ortadoğu’daki arkadaşlar bunu yapıyor. Yani cipe bindiği ahit onların ülkesinde hakeza bu şekilde yapıyorlar burada birlikte cipe bu şekilde biniyorlar sanırım. Öyle biliyorlar kuralları sanırım” şeklinde konuştu.

Kalın Kafalı, geçtiğimiz dönme yaşanan cip kazası ile ilişik, “Sabık günkü ilçe yani Cenabıhak korusun herhangi bir şoförün başına gelebilir. Amma o dönme yağmur yağdı, yerler yıvışık. Biz bile ondan 10-15 dakika geçmiş indik orada, ikinci vitesle indik. Sanırım arkadaş kontrolü kaybetmiş, ya vites değiştirmiş, ya şişman vitesle indirilmiş. Onu birlik adına bilemiyorum ama bilirkişinin vermiş olduğu anlatım 8’birlikte 8 taşıtçı yanlış bulmuş” dedi.

Geçtiğimiz hafta yaşanan kazayı özne firmada etkin çoban Gökhan Pektane ise, “Ben 13 almanak şoförüm, mesleğim gereği kamu araçları kullandım ve bu araçlara zaruri olan bilcümle belgelerimi da aldım. Hassaten encam sürüş ustalık dersleri üstelik alarak kendimi geliştirdim. Biz turlara çıkmadan aracımıza binen turistlere vukuf veriyoruz uyulması gereken kurallar için. Nereye gideceğimiz, Ayağa kalkmamaları, inanma kemerini takmaları konusunda sonsuz uyarıyoruz” dedi.

Talihsiz kazanın yaşandığı dönüş o firmada görevli adına tura çıktığını tamlayan güdücü Pektane, “Ilçe işleyen araçla aramda bir vesile vardı kazanın elbette olduğunu görmedim, 10 saniye sonradan kaymakamlık yerine ulaştık tabii kim hepimiz için çok kötü bir olay. O dönme hızlı gitmiyorduk zira rampa üst çıkıyorduk. Kazanın olduğu yerde doğrusu rampanın bitip inişe geçtiği noktalardan birinde oldu. Güzergah boyunca araçlar önümde olduğu üzere görebiliyordum. Araçtakiler tıpkısı ayağa kalkıp tıpkısı oturuyorlardı. Faziletli belki ile taşıtçı refik onları layıkıyla oturuyorlardı. Bizler aracımızda kemerlerini takmayanları, ayağa kalkanları uyarıyoruz. Ancak sürüş esnasında nezaret aynasından göre arama ediyoruz, yeri geliyor sağa çekip tekrar uyarıp kemerlerini taktırıp öyle bitmeme ediyor. Sürekli dikiz aynasından bakıp taharri etmemiz tür olmuyor. Kâh tatilciler arkamızı döner dönmez ayağa kalkıyor, yola mı bakalım iaşe aynasından onları mı taharri edelim çözemiyoruz. Fakat elimizden geldiğince uyarılarımızı yapmaya çalışıyoruz” şeklinde konuştu.

Marmaris’te ruh gösteren cip safari firmalarından birinin sahibi ve TÜRSAB Mıntıka Baziçe Müesses sportif faaliyetlerden sorumlusu unsur Şenay Tokmak, “33 yıldır cip safari turları yapıyorum. Cip turlarındaki amacımız mevrut turistler şehrimizin doğasını görsün, yolda türlü animasyonlar yaşa uyumlu tıpkısı dönem geçirsin ve turizme katkısı olsun. Ciplerimiz 1987 modelden başlıyor, 97 modele kadar. Zira sonrasında bu modellerde bakir üretimler yapılmıyor. Teknik kontrollerimiz yılda tıpkı defa yapılıyor. Bittabi ki yıl ortamında araçlarımızın bakımlarını boşlama etmiyoruz, sürekli arazide olduğumuz üzere düzenlilik açısından kontroller uyumlu kendisine kendimiz marifetiyle birlikte yapılıyor. Trafiğe çıktığımız zaman üstelik belge ve gidiş geliş kontrollerimiz ve belgelerimiz manşet kuvvetleri vasıtasıyla taharri ediliyor” dedi.

Benzeri günlük devir karşı hikmet veren Tokmak, “Tura katılacak olan turistleri otellerinin önlerinden tehlikesiz noktalardan alıyoruz. Tıpkı toplanma yerimiz var. Orada uyulması gereken kuralları hem rehberleri, hem de bizim kadro liderimiz vasıtasıyla kendi dillerinde anlatıyoruz. Güven kemerlerini takmaları, ayağa kalkmamaları, kollarını bacaklarını açacak dışına çıkarmamaları, sigara içmemeleri üzerine uyarıları hem volta başında hem de mola noktalarında anlatıyoruz. Ancak bazen ışık çektirmek amacıyla ayağa kalkanlar olabiliyor onları birlikte dakikasında uyarıp oturtuyoruz” şeklinde konuşarak, kurallara uyulduğu süreçte turların gayet tehlikesiz olduğunu belirtti.

Yaşanan bahtsız kaymakamlık ile ilgilendiren, “Güzeşte günkü kaymakamlık ağız ağıza inanın mutsuzluk diyeyim. Ne yolcu hangi de sürücü. Oradaki aksaklık şöyle oluşuyor. Benim yorumum yazınki tempoyla yola bitmeme etmiş olması. Yani yağışsız bire bir havadaki 4 aydan beri belki bire bir şekilde gidip geliyor bunlar. O anda artık Marmaris’e dahi yaklaşmış tepeyi aşınca, yağmuru ve kayganlığı hissettiğinde hazırlık alacak zamanı kalmamış bence ve maalesef ara bulucu kaydırmış” dedi.

Turistik sportif ameliyat kendisine güzeşte cip turlarının denetimleri için konuşan Tokmak, “Demin TÜRSAB yerine bizim birliğimiz tabii tıpkı patika birliği. Kendi içimizde ara sıra kurallar var ama yaptırımı olan şeyler değil bunlar. Asıl yaptırımlar Turizm Bakanlığının koyduğu yasalarla muayyen. Gündeme getirip Meclis’ten huruç yönetmelikler ve kanunlara göre. Şu anda iki modül yasa var. Birisi 1618, birisi üstelik Turizm Heveslendirme Kanunu var sonradan çıkan. Bizim sportif işler örneğin turizm heveslendirme kanunu çerçevesinde yönetmeliği buna güvenerek sportif asamble toplanıyor Kaymakam başkanlığında. Kurulda dahi ayrı ayrı çağ temsilcileri uzuv olaraktan orada bulunuyorlar. TÜRSAB da onlardan birisi. Bu asamble bu araçların tuğra çıkabilir, ehliyet evrakları var mı diye niteleyerek o dosya halinde bizden gerek tığ sunarız. Bunun içine sürücüler bile dahildir. Lazım kontrolleri yaptıktan bilahare bu işletmeye bu zindelik belgesi verilebilir kararı alındıktan sonraları Valilikten bize tasdikli şekilde sportif cümbüş belgesi teyit edilir. Tığ o belgelerle gelişim yaparız” diyerek konuştu.

“Ehliyeti olan sistem cip şoförü cins mi”

“ehliyet olan dizge cip şoförlüğü yapabilir mi” sorusuna, 33 yıldır cip turları düzenleyen ve şoförlere eğitimler veren Tokmak, “Benim fikrime göre yapamaz. Şu açıdan kanuni yerine yapabilir. Standart tıpkısı çoban belgesine ehil güç bu uzlaştırıcı de sürebilir. Ticari mukayyet olduğu üzere araçlar ekstradan SRC ve psikoteknik belgesi isteniyor. Ancak bu arabaları sakıncasız sürmek için bu belgelere iyesi olmak tam değil. Ego düşünüyorum kim bunun için ayrı tıpkı kurs ya de ayrıksı bir şeyi ne olabiliyorsa düzenlenip bu araçları kullanacak şahıslar bu eğitimi alarak ego yerey araçlarını kullanabilmek amacıyla verilecek ara sıra kılgısal ya üstelik kuramsal kurslardan sonraları sınava bağımlı tutulup onlara bile bir şehadetname doküman verilmesi daha sağlıklı olur” diyerek cevap verdi.

“Turizme ulama sağlayalım diye çalışıyoruz”

Şenay Tokmak, “İnanın memleket turizmi için domuzuna ayrımsız husus bizim yaptığımız etkinlik. Fakat hakeza işin 1 gönül de 5 dirilik dahi 10 emanet dahi olsa ölümle sonuçlanması tek ant gür değil. Bunların olmaması amacıyla yani ustalık açıdan ihtimal bu araçların tur ara bulucu kendisine hazırlanması için henüz bakir araçlar yapılabilir, böyle üretilen açar namevcut imdi. Onun hesabına bambaşka araçların dolaşma uzlaştırıcı olaraktan pusat tescili yapılabilmesi için eskimemiş tensikat yapılabilir” ifadelerini kullandı. – MUĞLA