Çin Cesamet Başkanı Şi Cinping, Pekin’i müzakere eden Filipinler Azamet Başkanı Ferdinand Marcos Jr. ile görüşmesinde iki ülkenin “ihtilafsız” deniz bölgelerinde ortaklaşa yer yağı ve gaz araması üzere münhal müzakereler icra çağrısında bulundu.
Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya bakarak, Çin lideri, görüşmede, “Cenup Çin Denizi” ifadesi kullanmadan iki ülkenin deniz ihtilaflarını meşveret tarafından çözmesi, bölgede istikrara yardım sağlayan güçler yerine gelişigüzel çalışması gerektiğini vurguladı.
Şi, iki ülkenin bereketli komşuluk ilişkileri ile birbirine destek olması gerektiğini belirterek, “Çin, kolektif yer yağı ve doğal gaz kontrol konusundaki görüşmelerin devam etmesini ve ihtilaflı sıfır bölgelerde kuma projelerin geliştirilmesini istek ediyor.” dedi.
Filipinler liderinin Pekin’deki temaslarında iki ülkenin enfrastrüktür, finans ve elektronik tecim alanlarında işbirliği anlaşmalarına imza attığı bildirildi.
Marcos, haziranda göreve başlamasından bu yana ilk kez Çin’i konuşma etti. İki mutluluk liderleri, Teşrinisani 2022’bile Tayland’ın başkenti Bangkok’bile planlı Asya-Pasifik Soylu Erki İşbirliği Örgütü (APEC) Zirvesi’nin marjında karşı karşıya görüşmüştü.
İki ülkenin Güney Çin Denizi’ndeki ada ve resifler konusundaki emir ihtilafı, teferruatlı süredir düet ilişkilerin gelişmesine engel oluyordu. Ziyaretin arkası sıra yapılan açıklamada gelişigüzel ne büyüklüğünde yarık konularına değinilmese birlikte yorumcular, Pekin’in buyuru ihtilafları zımnında asayiş alanında giderek ÇAKER’ye yaklaşan Filipinler ile ilişkilerini gerilimden arındırmak istediği değerlendirmesini yapıyor.
Güney Çin Denizi anlaşmazlığı
Çin, ilk kez 1947’da yayımlanan, “Dokuz Çizgi Hattı” adı sunulan haritayla Cenup Çin Denizi’nin yüzde 80’inde egemenlik iddiasında bulunuyor. Bahir altı kaynakları açısından ensesi kalın bölgedeki hak iddiaları özellikle Filipinler doğmak için Vietnam, Brunei ve Malezya kabilinden kıyı komşusu ülkelerle ferman ihtilafına yol açıyor.
Pekin’in ihtilaflı bölgede inşa ettiği yapay adaları askeri üsler kurarak silahlandırması da ABD ve mıntıka ülkeleriyle gerginliğe sefer açıyor.
Arsıulusal kamuoyunda “Paracel” ve “Spratly” yerine bildik takımadalar, Vietnam eliyle “Hoang Sa” ve “Truong Sa”, Çin marifetiyle ise “Şişa” ve “Nanşa” olarak adlandırılıyor.
Lahey’deki Birleşmiş Uluslar Daimi Arsıulusal Takviye Mahkemesi, 2016’üstelik Filipinler’in başvurusuyla verdiği kararda, Çin’in, Güney Çin Denizi’nde tek yönlü buyuru taleplerinin kanuncu olmadığına karar vermişti.
