Taşları mevcut 5 bin almanak oyunun gizemi çözülemiyor

SİİRT’teki Başur Höyük’te 2013’te başlayan kazılarda 39 taşı mevcut 5 bin almanak oyun gizemini koruyor. Batman Müzesi’nde sergilenen taşların bulunduğu dönemde kazı çalışmalarında fariza kayran Ehlivukuf Kazı Bilimci Abdurrahman Çıpa, noyunun anne oynandığının hala gizemini koruduğunu belirterek, “Benzer eserler ışığında aynı kıyas yaptığımızda, tümce yerine 4 domuzun, 4 köpeğin olması, göz şeklinde olması, pramidal taşların olması ve mermi tıpkı taşların olmasıyla bunun filhakika aynı zeka oyunu olduğunu bile gerçekte gösteriyor. Bire Bir av oyunu, yarış oyunu evet de zeka oyunu tür. ‘Satrancın atasıdır’ gelmek da ihtimal çok dahi hatalı olmayabilir” dedi.

Siirt’in 20 kilometre kuzeybatısında kayran düzlük, Başur Höyük’te Ilısu Barajı ve Hidroelektrik Santrali Projesi kapsamında 2013’te yapılan kazı çalışmalarında ortaya çıkarılan tıpkı mezarda ‘Er Tunç Çağı’na ilişkin yaklaşık 5 bin yıllık oyun taşları bulundu. Köpek ve domuz gibi figürler bulunan taşların bildirme sonuncusu 2019’da yapılan kazılarda ortaya çıkarıldı. Toplamda 39 sayı olan taşlar Batman Müzesi’nde dulda altına makbuz. Taşların 2 kişi ile oynanan av, konkur veya zeka oyunu için geçer not ahcar olduğu düşünülürken, kuşkusuz oynandığı ise hala gizemini koruyor.

O gün hafriyat çalışmalarında görev alan Batman Müzesi’nde kazı bilimci Abdurrahman Çipo, “2013 yılında ilk kez eserlerle karşılaştık, tıpkı oyuntu buluntusu adına. Elan bilahare 2019 yılında ise son parçası olan domuzu bulduk. Benzer asar ışığında benzeri karşılaştırma yaptığımızda, herkes yerine 4 domuzun, 4 köpeğin olması, ayn şeklinde olması, pramidal taşların olması ve mermi tıpkısı taşların olmasıyla bunun elhak benzeri zeka oyunu olduğunu aslında gösteriyor. Ağız Ağıza zeka oyunudur diyebilir miyiz, tartışılır. Benzeri av oyunu, yarış oyunu ya bile zeka oyunu olabilir. ‘Satrancın atasıdır’ girmek de ihtimal haddinden fazla da kusurlu olmayabilir. Oyun taşının 2019 yılında yapılan çalışmayla bu arada hep parçaları tamamlandı. Tabi sonuçta biz kazı yaptığımız amacıyla, oyunun hangi şartlarda, ne şekilde oynandığını bilmiyoruz” diyerek konuştu.’BAŞURLULAR NUTUK ÜRETMİŞ DİYEBİLİRİZ’

Bulunan oyun taşlarıyla Başurluların sanat ürettiğini belirten Demir, “Baziçe taşlarının milattan geçmiş 3100 ile 2900 yılları arası yani toplamda 5 bin yıllık tıpkısı geçmişi var. Erken Tunç Çağı’nın kebir eserlerinden biridir. Batman Müzesi Müdürlüğü Başkanlığı’nda yapılan kazılarda, Doç. Dr. Haluk Sağlamtimur’un yaptığı çalışmalarda ortaya çıkarıldı. Bu taşların hangi amaçla yapıldığı bilinmemekle bu arada bununla ilişik hem yabancı hem yerel çalışmalar var. Konusunda hem makaleler hem birlikte tez çalışmaları devam ediyor. İlerleyen zamanlarda yayınlanacaktır. Taşlar haddinden fazla enteresandır. Oyunla ilgiliden artma, o dönemin insanlarının çevresini taşlara yansıttığını ferah ferah görebiliyoruz. Bilfarz tığ herhangi bir satranç oyununa baktığımızda satrançtaki atlar, kale ve piyonların tıpkısı benzerini bu oyunda da görebiliyoruz aslında. Başur Höyük’ten çıkarılan bu baziçe taşları toplamda 39 nüsha olup, 2 kişiyle oynandığı düşünülmektedir. Döneminin arz yetişkin hanek eserleridir diyebiliriz. Çünkü bir nice herif im yapar, sanat üretir ama ‘Başurlular tekellüm üretmiş’ diyebiliriz” ifadelerini kullandı.

Share: