TAŞLARI BULUNAN 5 BİN YILLIK OYUNUN GİZEMİ ÇÖZÜLEMİYOR

SİİRT’teki Başur Höyük’te 2013’te başlayan kazılarda 39 taşı kâin 5 bin almanak baziçe gizemini koruyor. Batman Müzesi’nde sergilenen taşların bulunduğu dönemde kazı çalışmalarında görev düzlük Ehlihibre Kazı Bilimci Abdurrahman Çipo, noyunun anne oynandığının bibi gizemini koruduğunu belirterek, ‘Analog asar ışığında bir karşılaştırma yaptığımızda, tümce olarak 4 domuzun, 4 köpeğin olması, göz şeklinde olması, pramidal taşların olması ve mermi bir taşların olmasıyla bunun elhak bire bir zeka oyunu olduğunu üstelik aslında gösteriyor. Bire Bir av oyunu, konkur oyunu evet üstelik zeka oyunu olabilir. ‘Satrancın atasıdır’ eylemek dahi ihtimal haddinden fazla bile yanlış olmayabilir? dedi.

Siirt’in 20 kilometre kuzeybatısında yer alan, Başur Höyük’te Ilısu Barajı ve Hidroelektrik Santrali Projesi kapsamında 2013’te yapılan hafriyat çalışmalarında ortaya çıkarılan bir mezarda ‘Erken Bronz Çağı’na ilişkin kestirmece 5 bin yıllık baziçe taşları bulundu. Köpek ve domuz kabil figürler mevcut taşların arz sonuncusu 2019’birlikte yapılan kazılarda ortaya çıkarıldı. Toplamda 39 skor olan ahcar Batman Müzesi’nde siper altına makbuz. Taşların 2 sevimli ile oynanan av, yarışma veya zeka oyunu için geçer not taşlar olduğu düşünülürken, nasıl oynandığı ise hala gizemini koruyor.

O periyot kazı çalışmalarında görev alan Batman Müzesi’nde arkeolog Abdurrahman Demir, ‘2013 yılında ilk defa eserlerle karşılaştık, benzeri çukur buluntusu adına. Daha sonradan 2019 yılında ise serencam parçası olan domuzu bulduk. Eş eserler ışığında aynı karşılaştırma yaptığımızda, hep kendisine 4 domuzun, 4 köpeğin olması, göz şeklinde olması, pramidal taşların olması ve kurşun aynı taşların olmasıyla bunun zaten aynı zeka oyunu olduğunu gerçekte gösteriyor. Ağız Ağıza zeka oyunudur diyebilir miyiz, tartışılır. Bire Bir av oyunu, yarış oyunu ya üstelik zeka oyunu cins. ‘Satrancın atasıdır’ emretmek da belki çok birlikte yanlış olmayabilir. Baziçe taşının 2019 yılında yapılan çalışmayla bu arada bilcümle parçaları tamamlandı. Bağımlı sonuçta tığ hafriyat yaptığımız amacıyla, oyunun hangi şartlarda, hangi şekilde oynandığını bilmiyoruz? diye konuştu.

‘BAŞURLULAR DANIŞMA ÜRETMİŞ DİYEBİLİRİZ’

Bulunan baziçe taşlarıyla Başurluların konferans ürettiğini söyleyen Çıpa, ‘Baziçe taşlarının milattan geçmiş 3100 ile 2900 yılları arası yani toplamda 5 bin yıllık ayrımsız geçmişi var. Er Bronz Çağı’nın muhteşem eserlerinden biridir. Batman Müzesi Müdürlüğü Başkanlığı’nda yapılan kazılarda, Doç. Dr. Haluk Sağlamtimur’un yaptığı çalışmalarda ortaya çıkarıldı. Bu taşların hangi amaçla yapıldığı bilinmemekle bu arada bununla ilişik hem ecnebi hem evcil icraat var. Üstüne hem makaleler hem dahi acele çalışmaları bitmeme ediyor. İlerleyen zamanlarda yayınlanacaktır. Taşlar çok enteresandır. Oyunla ilgiliden tekessür, o dönemin insanlarının çevresini taşlara yansıttığını rahatlıkla görebiliyoruz. Temsil tığ her satranç oyununa baktığımızda satrançtaki atlar, kermen ve piyonların bir benzerini bu oyunda dahi görebiliyoruz esasen. Başur Höyük’ten çıkarılan bu oyun taşları toplamda 39 adet olup, 2 kişiyle oynandığı düşünülmektedir. Döneminin yer oylumlu musahabe eserleridir diyebiliriz. Zira birçok kayırıcı yapıt yapar, sanat üretir amma ‘Başurlular hanek üretmiş’ diyebiliriz? ifadelerini kullandı.

Share: