Online emlak platformlarında yer kayran yurt ilanlarına yönelik düzenleme Resmi Gazete’üstelik 31 Mayıs Salı haset yayımlanıp 1 Haziran itibariyle uygulamaya girdi. Yeni aranjman ile zar sitelerinde meydan düzlük taşınır ve taşınmazlara ait tam bilgiler, 1 aylık periyotlarla Dirimlik İdaresi Başkanlığı’na bildirilecek. Uygulamayla cali ilan vererek taşınmazlar piyasasında spekülatif amaçlı fiyat artışlarının engellenmesi, tıpkısı zamanda alacak kaçağının arz uzuv indirilmesi ve piyasanın şeffafl aştırılması amaçlanıyor.
Leyla İlhan’ın Dünya’daki haberine bakarak aranjman piyasada üstelik etkisini hızlı gösterdi. Düzenlemenin Resmi Gazete’de yayımlandığı ilk günde zar sitelerinde kaldırılan car sayısı 2’ye katlanırken, silinen ilanların devamında de artarak sürdüğü belirtiliyor. Sistemin konutlarda oluşan köpük fiyatları tıpkı nebze olsa birlikte düşüreceği, fakat sunu eksikliğinden yağlık pahalılık oranında artışların ise süreceği rapor ediliyor. amma velakin göz firmaları, silinen ilanların Facebook ve Twitter kabilinden denetlenemeyen içtimai medya alanlarına ya bile online olmayan platformlara kaymasından endişeli.
Denetimler dünyalık sahipleri ve emlak ofislerine olacak
Uygulamayla ilgilendiren yorum işleyen Emlakjet Genel Müdürü Tolga İdikat, “Şu anda intibak dönemindeyiz. Sahte ilanlar üzerine hem Sağlık İdaresi hem de Tecim Bakanlığı’na haddinden fazla fazla şikayet gittiğine dayalı havas oluyordu. Piyasada fiyatları yukarı kabul etmek için bu nev ilanlar yayımlanıyor. Elhak taşınmazlar az buçuk emsale göre gidiyor. Bölgedeki fiyatları gören mal sahipleri fiyatları artırıyor ve bireşimli benzeri para şişkinliği oluşuyor. Bu nedenle böyle tıpkı değişmeyen münfail olabilir” dedi. Ayrıca kayıtdışı ekonomiyi engelleyerek idrak kaybını minimuma indirmenin hedefl endiğini anlatan İdikat, “Aplikasyon kapsamında zar siteleri, imdi Dirimsel İdaresi’nin Bilgelik Aktarma Sistemi’ne zar sahibinin etiket bilgileri, onu yayımlayan yurt firmasının kimlik bilgileri, ticaretle ilgili bilgileri, ilişkin emlak adresin ve her zar yayından kalktığında hastalık kalktığıyla ilişkin bilgileri mahiye namına tınlamalı verecek” dedi.
“Uygulama açısından riskler var”
Taşınmazlar sektörünün en iri probleminin verilerin diyapozitif olmaması olduğunu dile getiren İdikat, “Ayrımsız gayrimenkulün belediyede rayici değişik, tapuda değeri değişik, listelenen değeri farklı. Bu de seçme uygulamanın uğrunda engel yapılanma ediyor. Dolayısıyla düzenlemeye kuvve olarak artı bakıyorum. Ama uygulanabilirlik açısından riskler var. Konuştuğumuz bazı emlakçılar, ‘O devir ben dahi ilan sitelerinde yayınlamam. WhatsApp gruplarında, Facebook, Instagram gibi platformlarda yayınlarım’ diyorlar. O ahit bu verileri alamazlar. O mecralara yönelim bile Türkiye’nin evcil girişimlerinden paranın o tarafa kayması üzere bire bir riziko oluşturabilir” yorumunda bulundu.
“Denetimi ağırlık”
Bu işin denetim tarafının de pres olacağını dile getiren Miğfer İdikat, “Hoppadak bizim sitemizde 100 bin ilan giriyor, 100 bin ilan çıkıyor. Bunları kim arayacak, ki denetleyecek? Bu açıdan pratikte az buçuk edisyon olacak” dedi. Normalde seçme periyot 3 bine yakın ilanın siteden kalktığını belirten İdikat, “Kararın Resmi Ceride’birlikte yayımlandığı önce dönüş 7.500, ikinci zaman 8.000 ilan silindi. Almak ki bir kol erinçsiz oldu ve aranjman önceki aşamada amacına nail oldu” diyerek yorumladı.
“Cezadan bahsedilmiyor”
Sistemde şu anda bir cezadan bahsedilmediğini belirten İdikat, “Söz Gelişi 1 milyon liraya satışa çıkardık. Sonradan car kaldırıldı. Vakit Kaybetmeden ‘Ne kaldırıldı?’ diye soracaklar. Fakat gönül kaç TL’den satıldığını terennüm etmek zorunda kalacak. Burada bire bir ceza durumu bulunmayan. Küçük var sıfır ilanları yakalamayı amaçlıyorlar. İşini akıllıcasına yapanlara müteveccih tıpkı işlem beklemiyorum” dedi.
Ayrıca düşük fiyattan artma çokça pahalıya satanlarda problem oluşmasını beklediklerini rapor eden İdikat, şunları söyledi: “Ceza mekanizması elan kemiksiz değil. Dirimsel İdaresi bunu izlem edecek. Amaç makul verilerin sisteme girilmesi ve kayıtdışılığın engellenmesi.”
“Fiyatları yükseltir”
Bu uygulamanın, zar sitelerini daha disiplinli ve arama edilebilir şekilde gelişim yapmaya zorlayacağını kaydeden TURYAP Genel Müdürü Kemal Karadağ, “Uygulama kapsamında imdi çabucak asıl anlamda sözleşmesi yapılan ilanlar girecek. Bu yönetmeliğin ana amacı gayrimenkul alım satım ile ilişkin kaçağı çelmek. Dolayısıyla aplikasyon ile spesifik adına gayrimenkul firmalarından artış, asıl aranılan şey emlak çekicilik satımında oluşan emlak vergisinin makul verilmesini nail olmak. Çünkü insanlar tapuda mahiyet fiyatını bağan gösterebiliyorlar. Bankadan 1 milyon TL kredi çekip, lüp fiyatını 500 bin TL gösterebiliyorlar. Bozukluk bu kadar itimat çekip hakeza yapanlara yönelik geçtiğimiz dönemde çıkan yasayla geriye çevrilmiş cezalar kesildi. Bu düzenlemede bile maksadın tıpkısı olduğunu düşünüyorum” diyerek konuştu.
Uygulamanın fiyatlar üzerindeki etkisi için dahi mütekellim Karadağ, “Bence fiyatları çıkarır. Çünkü aplikasyon sunu çok servet sahiplerini etkileyecek. Çünkü tapu harcının bire bir kısmını para sahibi de ödüyor. Ayrıca bir basamak 5 yıl zarfında satıldığında oluşan ayar artışından kıran para sahibi yurt rüşvet vergisi ödüyor. Nedeniyle derece ne büyüklüğünde düşükse o büyüklüğünde bir iki ödüyor. Şimdi cins fiyatlar olunca dünyalık sahibi bu farkı birinden intikal etmek zorunda kalacaktır. Genele yayılmasa bile bu forma artışları bile duyacağız. Bu nedenle gelişmemiş vadede fiyatları yükselteceğini düşünüyorum” dedi. Ayrımsız zamanda sitelere zar vermeden as için gidileceğini üstelik kaydeden Karadağ, “Bu buut yurt firmalarına gelişmemiş vadede fayda sağlayacak. Evet de ilan sitelerinde bağan fiyat verip, düet görüşmelerde bunu müzayede için gidebilirler. Ancak beş altı yıl içinde vadede ise fiyat neyse o verilecek. Çünkü sistemin bilcümle açıkları kapatılacak” yorumunu yaptı.
Fahiş fiyatı engelleyecek
Sektörde oluşan erdemli fiyatlara rağmen, hükümetin online gayrimenkul portallarına satılık ve kiralık ilanlarını Dirimlik İdaresi’hangi sunu zorunluğu getirdiğini aktaran Zingat.com Bey Direktörü Im Karaismailoğlu, çalışmayla hükümetin fahiş fiyatların önüne geçmeyi hedefl ediğini kaydetti. Esasen 9 Mayıs’ta açıklanan düşük faizli hane yüreklilik paketinden sonradan Dirimlik İdaresi Başkanlığına filhakika günce bazda raporlama yapmaya başladıklarını söyleyen Karaismailoğlu, “Deminden regüle hale getirildi. En iri faydası gerçeği yansıtmayan ‘fake’ ilanların olmaması olacak. İlanda olanlar mal sahibinin izni ve onayı ile olacak. Tığ de çıktı seçkin ayın serencam haset bunu Gelir İdaresi’hangi bildirmiş olacağız” dedi. Aranjman ile gelişigüzel online taşınmazlar sitelerinde günce kapanan ilan sayısının iki katına çıktığını belirten Karaismailoğlu, karar gelişmemiş vadede zar sayısının yüzde 20 azalmasına sebep olacağını, bu ilanların içtimai iletişim araçları kurumlarına alanlarına kayacağını söyledi. Düzenlemenin fiyatları arama altına alacağını öngördüklerini nâkil Karaismailoğlu, “Fiyatlar ölçülü ve mufassal vadede adi taraflı hareket edebilir. Talebin daraldığı tıpkı ortamda fiyatlar yukarda kalıyorsa doğrusu iner. Arzda derinleşme olmadıkça gelişmemiş vadede eşit artışı öngörmüyoruz” diyerek konuştu.
Elan serbest tıpkısı süreye gerekseme var
Tapu.com müessis ortağı Emre Erşahin, “Deklarasyon, genel ağ ortamında yayınlanan söylenegelmiş ve taşınmaz ilanlarının yarattığı araç dışı ekonomiyi önleyecek olması anlamında oylumlu bire bir aşama” diye niteleyerek yorumladı.
Tamlık Girişimci Gayrimenkul Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Kurucu Başkanı Kağan Aksungur “İlgili tebliğin amacı genel olarak uydurma ilanların ortadan kaldırılması ve fahiş değer artışının engellenmesine müteveccih. Gayrimenkul işletmeleri tebliğde geçen aracı hizmet sağlayıcısı olmayıp, car veren eşhas mesabesinde görünüyor. Şayet emlak işletmesinin ayrı aynı web sitesi dahi var ve ilanları bu site üzerinden yayımlıyor ise tebliğdeki vadi sağlayıcı yerine dahi değerlendirilebilir. Düzenleme ile saha sağlayıcıları, yani portallar üzerinden zar verenler, verdikleri ilanlara müteveccih namına iyelik sahibine ilişik bilgilerin de tercüme etmek zorunda olacak. Yurt işletmelerinin kişi firmalarına ilişik web siteleri varsa, alt yapısını bu düzenlemeye makul hale getirmeleri gerekecek. bahis konusu aplikasyon ile sahte ilanların, yetkisi olmadan ilan girişi yapan sahte aracıların engellenmesi hedeflenmekte” ifadelerini kullandı.
GİB’e bildirim şartı bölük fiyatlarını artıracak mı?
Yükselen ev fiyatları arsaya olan talebi artırdı
