Düzce Üniversitesi (DÜ) Yer Sarsıntısı Aplikasyon ve Araştırı Merkezi Müdürü Mehmet Emin Aslan, Düzce’nin 1999 yılında yaşanan depremden dersler çıkardığını, 23 Kasım’daki depremde yeni çatı stokunun, yıkımların önüne geçtiğini söyledi.
Aslan, AA muhabirine, model üssü Gölyaka olan 5,9 şiddetindeki depremin, “balaban, yıkıcı” deprem statüsünde olduğunu, depremin ardından sahada araştırmalar yaptıklarını belirtti.
Yapıların hamal sütun ve kiriş gibi alanlarında hasar düz gelmediğini, binalarda sıva ve duvar hasarlarının görüldüğünü vurgulayan Aslan, hasar gören çoğu yapının, 1999 depreminden önceki mensur edildiğini belirlediklerini bildirdi.
Hasar gören binaların, bu tarihlerde ehliyetli mühendislik hizmeti alınmayan yapılar olduğuna belen fail Arslan, “Deprem olduğunda bire bir erke üretiyor ve yapıya benzeri bukağılık uyguluyor. Bu kuvvet karşısında birlikte yapının aynı tepkisi olması gerekiyor. Yapının bu enerjiyi tüketmesi gerekiyor. Bu enerjiyi sıva ve cidar çatlağı kendisine yansıttı.” ifadelerini kullandı.
Arslan, 5,9 şiddetindeki tıpkı depremin, çatı stoku bozuk ayrımsız ilde yaşandığında yıkmacı olabileceğini vurgulayarak, şöyle konuştu:
“Düzce üzere bina stokunun yenilenmediğini söyleyemeyiz. Düzce 1999 depremlerinde bayağı nazik aynı kötü aldı. Bu depremde üstelik görüldü ki bundan ibret çıkarmış. Yaptığımız düz incelemelerinde, bunu netlikle gördük. Yani bina stokunun yenilenmiş olması, bu depremde bina hasarlarının haddinden fazla minimal seviyede olmasına etmen oldu.”
Aslan, depremin süresinin gelişmemiş olmasının üstelik hasarın büyümesini engellediğini, 23 Kasım’daki depremin süresinin 1999 yılındaki depreme bakarak biraz henüz bodur olduğunu belirterek, depremin 12 saniye sürdüğünü ve 4 saniyelik maça ivme yaptığını anlattı.
“Yıpranmamış bina stokunda ayrımsız muvaffakiyet elde ettiğimizi söyleyebilirim”
Bu şiddetteki bir depremin, henüz teferruatlı sürmesi yerinde çarkıt binalarda göçme yaşanabileceğini vurgulayan Arslan, “Düzce olarak bakir bina stokunda bir başarı elde ettiğimizi söyleyebilirim. Çatı denetleme kanunu hizmetlerinin burada aksiyon gördüğünü test ettik. Yapı denetimden geçen benzeri bina, üretiminde hazır beton beğenilen bire bir yapı, donatı düzeneğinin daim kontrol edilen bire bir bina depremde dolgunca aynı takat sınırı göstermiş oldu.” değerlendirmesini yaptı.
Depremin şiddetinden haddinden fazla yüzeye yakınlığının konuşulması gerektiğine değinen Aslan, yüzeye mail olan depremlerin şiddetinin, henüz çok olduğunu bildirdi.
“Yani heybet bağan de olsa, biz daha fazla hissederiz.” diyen Arslan, bunların “sığ depremler” yerine değerlendirildiğini belirtti.
Düzce depreminin kısaca 6,4 kilometre derinlikte yaşandığını nâkil Aslan, “Az Çok sığ benzeri deprem. Süresi uzarsa biraz henüz muhaceret olabilirdi ama 1999 depremi öncesi yapılarda olabilirdi bu. Yeni binalarda, taşıyıcılarda hasar olurdu amma ayakta kalırdı.” dedi.
-“Kıyamet planları hazırladık”-
Düzce’nin depremin yanı sıra farklı afetler açısından de şanssız benzeri bölgede olduğuna bel fail Arslan, şunları söyledi:
“Elden deprem değil seller oluyor, kayşa ve yangınlar oluyor. Biz kıran planları hazırladık. AFAD ile 4 tane kıyamet türü belirlendi. Bunlardan birincisi zelzele, toprak kayması, hâkim ve yangınlar. Bunlar için murat, tasavvur ve eylemler belirlendi. Bu eylemler amacıyla bile kurumlar görevlendirildi. Burada DSİ’den tutun üniversitelere, AFAD, Milli Terbiye ve belediyeler kadar tıpkısı haddinden fazla kuruma bu kıran planında ödevler var. Bu 4 facia için hepsinin kesiştiği tıpkı ülke Düzce.”
Aslan, bölgede fay hatları bulunduğunu, galiba aralıklarla birlikte depremler yaşandığını, ancak Düzce Ovası’na “sarsıntı ovası” demenin, haddinden fazla akıllıca olmayacağını vurguladı.
Afetlere müteveccih alınan tedbirlerin önemine değinen Arslan, depreme dayanabilen bina tasarımına ait temel ilkelere uyulması ve bu süreçlerin, bildirme beş altı hasarla atlatılması gerektiğini sözlerine ekledi.
